REVALIDATIE BIJ CHRONISCHE PIJN

Patiënten met chronische pijn maken toenemend deel uit van de polikliniek. Daartoe zijn er gedragsgeoriënteerde revalidatieprogramma's ontwikkeld. Het accent ligt hierbij niet op vermindering van pijn, maar op verbetering van het algehele functioneren en het leren omgaan met het hebben van chronische pijn.

Pijnrevalidatie is er voor zowel jongeren als volwassenen met chronische pijn in het bewegingsapparaat (bijvoorbeeld rugpijn, nek-schouderklachten of fibromyalgie). Pijnrevalidatie is een behandeling die zich richt op het verbeteren van het dagelijks functioneren van mensen met pijn, zodat deze weer optimaal kunnen deelnemen aan de maatschappij. In de behandeling staat niet de óórzaak van de klachten centraal, maar juist het leren ómgaan met de klachten.

De behandeling wordt uitgevoerd door een team van behandelaars, o.a. de fysiotherapeut, de ergotherapeut, de psycholoog en/of de maatschappelijk werker, onder leiding van de revalidatiearts.

Wat is chronische pijn?
Al vroeg in ons leven leren we dat pijn een waarschuwingssignaal is. Pijn is dan een teken dat er iets ‘kapot’ is in ons lichaam. Als je pijn voelt ga je naar de dokter. Die spoort de oorzaak op en geeft een behandeling om de pijn weg te nemen. Helaas lukt dit niet altijd. Bij een groot aantal mensen met pijnklachten vinden artsen geen duidelijke oorzaak en blijven de pijnklachten langdurig bestaan. Behandelingen om de pijn te verminderen helpen vaak niet of maar tijdelijk. Pijn heeft dan niet meer de functie van een waarschuwingssignaal. Er is niet iets ‘kapot’, maar de pijn wordt een ‘ziekte’ op zichzelf.

Lichamelijke, mentale en omgevingsfactoren
Hoe dat kan is een ingewikkeld proces waarbij verschillende lichamelijke, mentale en omgevingsfactoren een rol kunnen spelen. Zo heeft het hebben van pijn invloed op het dagelijks functioneren. Met een aantal activiteiten moeten mensen noodgedwongen stoppen (bijvoorbeeld werken of sporten). Andere activiteiten worden steeds minder uitgevoerd of kosten meer moeite. Veel mensen met chronische pijn ervaren dat hun lichamelijke conditie langzaam achteruitgaat.

Behalve dat pijn invloed heeft op lichamelijk functioneren spelen ook mentale en/of omgevingsfactoren een rol. Het niet meer kunnen doen van bepaalde (leuke) activiteiten kan iemand verdrietig maken. Een gevoel van machteloosheid kan ontstaan als er maar geen oplossing lijkt te bestaan. Ook boosheid of irritaties komen vaak voor, omdat het gevoel ontstaat dat anderen de pijnklachten niet serieus nemen. Iemand die bang is dat de pijn een ernstige oorzaak heeft, kan denken dat bewegen verdere schade aanricht.

Ook de partner of familieleden krijgen te maken met de gevolgen van pijn. De rol in het gezin kan veranderen, taken worden overgenomen door anderen. Steun en onbegrip kunnen wisselend aanwezig zijn.

Kans op succesvolle pijnrevalidatie vergroten
De mentale en omgevingsfactoren zijn niet de directe oorzaak van de pijn, maar een gevolg van het hebben van pijn. Wel zorgen deze gevolgen ervoor dat de pijn kan blijven aanhouden en dat de beperkingen in het dagelijks functioneren steeds meer kunnen verslechteren. Welke factoren een rol spelen is per persoon anders. De ingewikkelde samenhang van factoren bij chronische pijn vereist daarom een zorgvuldige analyse en behandeling door een multidisciplinair team. Een goed inzicht en overzicht van factoren die een rol spelen is belangrijk om de behandelingen op elkaar af te stemmen. Deze aanpak vergroot de kans op een succesvolle pijnrevalidatie.

Is pijnrevalidatie voor u zinvol?
Mensen met chronische pijn willen eigenlijk liever niet leren omgaan met pijn, maar juist verlost worden van die pijn. Dit is een logische en normale vraag. Vaak zijn er al diverse behandelingen uitgevoerd om de pijn te verminderen of op te lossen. Maar helaas heeft dit niet of maar tijdelijk geholpen. Een definitieve oplossing blijkt niet altijd mogelijk. Ondertussen worden de pijnklachten vaak erger nemen de belemmeringen in het dagelijks bezig zijn toe.

Pijnrevalidatie kan bijdragen aan het verminderen van de invloed van pijn op het dagelijks functioneren en algemeen welzijn. Indien pijn u ernstig belemmert in het uitvoeren van dagelijkse activiteiten en u wilt hierin verandering aanbrengen zonder dat de pijn direct afneemt, dan kan revalidatie zinvol voor u zijn. Belangrijk is dat u herkent en erkent dat lichamelijke, mentale of omgevingsfactoren bij u een rol spelen of zouden kunnen spelen. De revalidatie richt zich namelijk op het verminderen van de invloed van deze factoren. Zo kan er enerzijds gewerkt worden aan het verbeteren van uw algehele conditie en het uitbreiden van voor u belangrijke activiteiten. Anderzijds kunt u werken aan het veranderen van gewoontes of het verbeteren van uw stemming. Wat het precieze doel van de behandeling is, bepaalt u zelf. Wat vindt u belangrijk om (weer) te kunnen? Wat zou u (weer) willen kunnen doen ook al heeft u pijn? Revalidatie vraagt een actieve inzet van uzelf. Pijnrevalidatie streeft naar beter functioneren met pijn en het vergroten van de zelfstandigheid van mensen met pijn.

Werkwijze pijnrevalidatie
Een pijnrevalidatieprogramma heeft vier fasen. De eerste fase is de screeningsfase. De revalidatiearts bespreekt samen met u (en eventueel met de psycholoog of maatschappelijk werkende) wat pijnrevalidatie is en of het volgen van een pijnrevalidatieprogramma zinvol is. Zo ja, dan start de observatiefase. Tijdens deze fase krijgt u informatie aangereikt om een beter beeld te krijgen van de pijn zelf en de gevolgen van pijn op uw dagelijks doen en laten. Ook het team van behandelaren kijkt naar de factoren die invloed hebben op de pijnklachten en de gevolgen voor het dagelijks functioneren.

Op basis van de uitkomsten van de observatiefase maakt u samen met het team afspraken over het precieze doel van de revalidatie en stelt een revalidatieplan op. Vervolgens start de behandelfase: de uitvoering van het revalidatieplan. Na de behandeling is er nog een zogenaamde nazorgfase. Het revalidatieteam begeleidt u bij het toepassen van de nieuwe aangeleerde vaardigheden in dagelijkse situaties. Het team kan de zorg ook overdragen aan hulpverleners in uw woonomgeving. De behandelingen kunnen individueel en/of in groepsverband plaatsvinden.

In Laurentius kunt u poliklinische revalidatiebehandeling krijgen. We werken nauw samen met de andere revalidatie afdelingen van de ziekenhuizen in de regio Limburg en het revalidatiecentrum van Adelante in Hoensbroek. Binnen deze instellingen worden verschillende programma’s aangeboden. Indien nodig kunt u voor behandeling worden doorverwezen naar een van deze centra.

Afspraak
Wilt u met de revalidatiearts bespreken of pijnrevalidatie iets voor u is, dan kunt u een verwijzing vragen aan uw huisarts of medisch specialist. Vervolgens kunt u dan een afspraak maken bij de polikliniek revalidatie:

• telefoon: (0475 - 38 28 45)