MEDISCHE PSYCHOLOGIE

Het is heel normaal dat bij gezondheidsproblemen sterke emoties kunnen ontstaan, zoals angst en onzekerheid. Vaak is het zoeken naar hoe om te gaan met de nieuwe situatie of hoe dingen te veranderen. Er kan sprake zijn van een wisselwerking tussen de gezondheidsklachten en de gevolgen hiervan. Het kan moeilijk zijn hierover met anderen te praten en een weg hierin te vinden. Afhankelijk van onder andere levenservaring en persoonlijke omstandigheden, lukt dat meer of minder goed.

Verwijzing naar een medisch psycholoog
De psycholoog kan in een moeilijke fase of onzekere tijd meekijken en meedenken. Vanuit zijn kennis en ervaring geeft hij adviezen en tips. Soms daagt hij uit om dingen anders te gaan zien of te doen. Hij houdt daarbij altijd rekening met de persoonlijke omstandigheden.

Daarnaast kan de psycholoog een bepaalde problematiek verduidelijken. Of hij kan een bijdrage leveren aan onderzoek door een andere medisch specialist. Bijvoorbeeld in de vorm van neuropsychologisch onderzoek na een ongeluk, bij geheugen- of concentratieproblemen, of bij een vermoeden van beginnende dementie.
In geval van chronische ziekte of pijn kan een persoonlijkheidsonderzoek verhelderen wat de sterke en de kwetsbare kanten van een patiënt zijn, zodat hiermee tijdens behandeling en het dagelijks leven rekening kan worden gehouden.

Voor een afspraak met een medisch psycholoog is een verwijzing van uw behandelend specialist in Laurentius nodig. Het kan daarbij gaan om een poliklinisch of klinisch bezoek, onderzoek of een gesprek. Maar ook tijdens een opname kan de psycholoog gevraagd worden naar een patiënt te gaan.
Alle medisch specialisten in het ziekenhuis kunnen u doorverwijzen. Verwijzing gebeurt altijd in overleg met u.
Denkt u dat de psycholoog u hulp kan bieden? Bespreek dit dan met uw specialist.

Redenen voor verwijzing 
U kunt om verschillende redenen naar een medisch psycholoog worden verwezen. Bijvoorbeeld bij:

• Angst of onzekerheid ten gevolge van een diagnose, ziektebeeld of de gevolgen daarvan;
• Angst of onzekerheid voor een geplande behandeling;
• Hinder door chronische pijn;
• Veranderingen in uw (dagelijks) leven of privé-situatie, door een chronische of ernstige ziekte;
• Lichamelijke klachten zonder bekende medische oorzaak, zoals chronische vermoeidheid;
• Concentratieproblemen, vergeetachtigheid of achteruitgang van andere geheugenfuncties die een relatie hebben met uw hersenfuncties;
• Een relatie tussen stress en uw gezondheidsklachten;
• Nadelige effecten van medicatie op uw gedrag. 

Kinderen en de medisch psycholoog
Ook kinderen en/of ouders kunnen behoefte hebben aan ondersteuning en begeleiding. Zij worden meestal doorverwezen door de kinderarts, soms ook door de revalidatiearts.

Lichamelijke klachten kunnen leiden tot sterke emotionele of gedragsreacties bij kinderen. Maar ook andersom kunnen verstoringen in de directe leefomgeving van een kind leiden tot lichamelijke reacties. Veel vaker dan bij volwassenen is dan ook sprake van lichamelijk onvoldoende verklaarde klachten.

Bij het omgaan met een chronische ziekte zijn de mogelijkheden en omstandigheden van kind én ouders belangrijk. Soms is gedragsverandering of beïnvloeding in het omgaan met de nieuwe situatie de sleutel tot succes.

De kinderpsycholoog doet (aanvullend) onderzoek. Daarna werkt hij met het kind alleen of met ouders en kind samen aan doelen rondom de (gevolgen van) de ziekte of het ontwikkelingsprobleem.

Medische oorzaken waarvoor kinderen of ouders met kinderen samen bij de kinderpsycholoog komen zijn:

• Ontwikkelingsproblemen bij jongere kinderen, zoals groei-, eet-, slaap-, zindelijkheids-, motorische en spraaktaalproblemen;
• Moeilijke te herleiden hoofdpijn, buikpijn, slaapklachten, vermoeidheid, enzovoort, vaak in combinatie met school-, sociale, emotionele en of gedragsproblemen;
• Chronische ziekten zoals diabetes, astma of eczeem, en obesitas;
• Aangeboren of ontstane lichamelijke beperkingen en handicaps;
• (Al dan niet al onderkende) ontwikkelingsstoornissen zoals ADHD en autismespectrumstoornissen, en de gevolgen daarvan;
• levensbedreigende ziektes.

Werkwijze
Op de afdeling Medische Psychologie werken verschillende psychologen zoals basispsycholoog, gezondheidszorgpsycholoog en klinisch psycholoog-psychotherapeut.

De psychologen doen psychologisch onderzoek, stellen diagnoses en behandelen in de vorm van psychologische gespreksondersteuning, voorlichting (psycho-educatie), trainingen en psychotherapie.
De psychologen worden ondersteund door een psychologisch medewerkster. Zij neemt de onderzoeken af, die dan weer door de psycholoog beoordeeld worden. Een psychologisch onderzoek is een hulpmiddel om factoren op te sporen die met de klachten kunnen samenhangen. Dit onderzoek kan bestaan uit een of meerdere gesprekken, afname van vragenlijsten en/of het aanbieden van tests om bijvoorbeeld het geheugen/concentratie te toetsen of de capaciteiten of persoonlijkheid van de patiënt in kaart te brengen. 

Tijdens het eerste gesprek bespreekt de medisch psycholoog met u wat u als probleem ervaart, wat de gevolgen van uw klachten of ziekte zijn en hoe hij u daarbij kan helpen. Soms is nader onderzoek nodig om meer zicht te krijgen op de problemen of de klachten. 
Voor sommige patiënten is het krijgen van duidelijkheid over de oorzaak of factoren en omstandigheden die problemen medebepalen of instand houden voldoende. Voor andere patiënten is (leren) omgaan met de gevolgen belangrijk.
Als het nodig is, volgt behandeling door de psycholoog. Behandeling is meestal kortdurend en kan bestaan uit psychologische gespreksondersteuning, voorlichting, trainingen en psychotherapie. 

Als een langdurige behandeling nodig is, overlegt de psycholoog dit met u en bespreekt hij doorverwijzing naar bijvoorbeeld GGZ, een psycholoog bij de huisarts of een eerstelijns psycholoog of het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG).

De psychologen nemen deel aan veel zogenoemde multidisciplinaire teams, zoals op de dagkliniek geriatrie, het revalidatieteam (waaronder exposure behandeling voor chronische pijn bij volwassenen en kinderen/jeugdigen, oncologische revalidatie), het obesitasteam voor kinderen en jongeren met ernstig overgewicht, de kinderdiabetespoli, de hoofdpijnpoli (kinderen volwassenen), het nierdialyseteam, de geheugenpoli en  hartrevalidatie.
In deze teams vindt overleg en uitwisseling plaats over de samenhangende aspecten van de ziekte van de patiënt, en over het verloop van de behandeling. Soms vinden gezamenlijke behandelingen plaats.
Hoe verhoudt zich dit tot het beroepsgeheim?

Beroepsgeheim
Een medisch psycholoog heeft een beroepsgeheim. Dit betekent dat alle aantekeningen, onderzoeksresultaten en gesprekken vertrouwelijk zijn. Andere specialisten van het ziekenhuis of uw huisarts hebben geen toegang tot het dossier dat de psycholoog bijhoudt. Alleen met uw toestemming worden de verwijzend specialist en de huisarts geïnformeerd en op de hoogte gehouden. Als u toestemming geeft, heeft de verwijzend specialist uiteraard wel toegang tot uw dossier.
Tijdens het eerste gesprek bespreekt de psycholoog dit met u. U kunt dan zelf aangeven welke gegevens aan wie met uw toestemming verstrekt mogen worden. U wordt gevraagd hiervoor een apart formulier te ondertekenen.

Vergoeding van de kosten
De psychologische hulp vanuit het ziekenhuis wordt door uw zorgverzekeraar vergoed vanuit de lopende behandeling door de medisch specialist. Er zijn geen extra kosten voor u aan verbonden.

Kwaliteitsbewaking
De medisch psychologen zijn aangesloten bij het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Dit verplicht tot het naleven van beroepsmatige gedragsregels.
Medisch psychologen kunnen geregistreerd zijn als klinisch psycholoog, psychotherapeut of gezondheidszorgpsycholoog (GZ-psycholoog). Psychologen met deze registraties vallen onder het tuchtrecht van de Wet BIG.