ACTUEEL

Januari: aandacht voor baarmoederhalskanker

Baarmoederhalskanker ontstaat heel langzaam. Het duurt meestal 10 tot 15 jaar voordat het zich ontwikkelt. De eerste klachten kunnen zijn: bloedverlies na of tijdens het vrijen, bloedverlies tussen menstruaties, en afscheiding die er anders uitziet. Bijna altijd komt baarmoederhalskanker door een infectie met het HPV-virus (humaan papillomavirus). Dit kan worden onderzocht met een uitstrijkje, bijvoorbeeld via het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Alle vrouwen in Nederland krijgen een uitnodiging voor dit onderzoek op de leeftijd van 30, 35, 40, 50 en 60 jaar. Je kunt dit onderzoek laten doen bij de huisarts of zelf een test uitvoeren.

Als de HPV-test positief is, wordt gekeken naar de cellen in het uitstrijkje. Als deze cellen ook afwijkend zijn, kan het advies zijn om het onderzoek te herhalen of om naar een gynaecoloog te gaan. In het Laurentius Ziekenhuis is er een speciale afdeling, de ‘Cervixstraat’. Hier kunnen vrouwen terecht die een afwijkend uitstrijkje hebben gehad, bijvoorbeeld na klachten of een bevolkingsonderzoek. Met behulp van een kort onderzoek, namelijk een colposcopie (een kijkonderzoek van de baarmoedermond), kan het afwijkend gebied in beeld gebracht worden. Dit onderzoek vindt plaats op de poliklinische operatiekamer (POK). Voorafgaand aan het onderzoek nemen de poli-assistenten contact met je op en leggen zij het onderzoek uit. 

De colposcopie wordt uitgevoerd door een gynaecoloog. “Met een colposcoop, een aangepaste microscoop, bekijkt de gynaecoloog de baarmoedermond en de vagina. De baarmoedermond stippen we aan met één of meerdere kleurstoffen om het verschil tussen gezond weefsel en afwijkingen beter te zien,” legt gynaecoloog Desirée Moonen uit. “Na het onderzoek bespreken we wat nodig is: afwachten, een klein stukje weefsel (biopt) wegnemen of meteen behandelen. Wanneer er gekozen wordt voor afwachten dan hebben we geen verdachte plekjes gezien. De patiënt blijft dan onder controle. Zien we wel een afwijking, dan worden er een of meerdere stukjes weefsel uit het afwijkende gebied genomen. Ook kan het voorkomen dat we voorstellen om het afwijkende plekje direct te verwijderen. Dit gebeurt na een verdoving en heet een lisexcisie (een draad in de vorm van een lus). Het afgenomen weefsel gaat vervolgens direct naar de afdeling pathologie. Zij onderzoeken het weefsel en binnen enkele dagen is duidelijkheid of het inderdaad afwijkende cellen bevat. De poli-assistente belt de patiënt vervolgens telefonisch op om de uitslag door te geven en de volgende stappen uit te leggen.”

Afhankelijk van de uitslag kunnen er meerdere behandelingen zijn. Moonen legt uit: “Bij een lichte afwijking verdwijnen de cellen meestal vanzelf en is er geen behandeling nodig. Maar als er een matige of ernstige afwijking is, dan kan een aanvullende behandeling nodig zijn. Dit kan een lisexcisie of een conisatie zijn. Een conisatie is nodig als de afwijking te groot is voor een lisexcisie of als er dieperliggend weefsel moet worden weggehaald. Na de behandeling wordt de patiënt minimaal twee jaar gecontroleerd met uitstrijkjes. Het is mooi om te zien dat 95% van de patiënten bij de eerste controle ná de behandeling weer een gezonde baarmoedermond heeft. Dit percentage is hoger dan het landelijk gemiddelde.

Wist je dat…

• Het belangrijk is om naar de huisarts te gaan als je abnormale afscheiding hebt of bloedverlies buiten je menstruatie.
• HPV niet erfelijk is, maar alleen ontstaat via seksueel contact.
• Roken je lichaam minder weerstand geeft tegen HPV.
• De HPV-vaccinatie meisjes beschermt tegen twee gevaarlijke typen HPV. Na de vaccinatie is de kans op baarmoederhalskanker door HPV met 70-80% kleiner.
• Jongens nu ook worden uitgenodigd voor de HPV-vaccinatie. Dit beschermt niet alleen meisjes tegen baarmoederhalskanker, maar ook jongens tegen andere soorten kanker door HPV.
• HPV-vaccinaties ook mogelijk zijn voor vrouwen die eerder behandeld zijn voor afwijkingen. Door de vaccinatie worden de kans op nieuwe afwijkingen en het risico op baarmoederhalskanker in de 10 jaar daarna veel kleiner.